Chính nhân danh Con Người cao cả đó mà tôi đã xuất gia
Khi dứt được những vọng tưởng như vậy, vị tỳ kheo ấy được gọi là ẩn sĩ tịch tịnh. Gặp một vị tỳ kheo trẻ đang ngồi, Ngài hỏi: - Hiền giả, tôi muốn ở lại đây một đêm, có phiền gì cho người chăng? - Ồ thưa hiền giả, không có gì phiền. Trong cuộc du hành chúng ta đang nói đến, khi đức Thế tôn đi ngang một làng nọ thì trời sẩm tối.
V. Đức Thế tôn quán sát cử chỉ tỳ kheo thanh niên ấy, lấy làm ưng ý. Thế tôn bèn trải thảm cỏ ngồi kiết già. Ta hãy hỏi chuyện y". Vì sao? Vì vị ấy có thể bị nữ giới, trẻ thơ, người lớn trong làng đến quấy quả, tán chuyện làm cho vị ấy không thể chứng đắc những pháp chưa chứng, và có thể thối thất những pháp đã chứng.
Xin Thế tôn cho con cải hối thiếu sót. - Bạn có khi nào thấy Đấng Thế tôn ấy chưa? Bạn có nhận ra Ngài nếu gặp Ngài không? - Bạn ơi! Làm sao tôi có được cái diễm phúc ấy? Tôi chưa bao giờ trông thấy Ngài, chỉ mới nghe danh Ngài thôi. Vị tỳ kheo cũng ngồi thiền đến quá nửa đêm. Tôi chưa được gặp Ngài thì làm sao nhận ra Ngài được? Đức Thế tôn suy nghĩ: "Thanh niên này đã nhân danh ta mà xuống tóc.
Một mùa an cư, sau khi mãn hạ, đức Thế tôn du hành một mình viếng thăm các trú xứ của những tỳ kheo, để biết lối sống của họ, việc tu hành tiến thoái của họ.
Nhà thợ gốm rất rộng. Ngài ghé vào nhà một người thợ gốm xin cư trú. Đức Thế tôn dùng âm thanh vi diệu như tiếng hót chim Ca lăng tần già để thuyết pháp cho vị tỳ kheo ấy; khích lệ ông, làm cho ông hân hoan nao nức với những lời pháp của Ngài, như thể được nếm vị cam lồ bất tử.
Xin hiền giả (tiếng xưng hô với những vị tỳ kheo còn trẻ) hãy ngỏ lời với vị ấy, nếu ông ta đồng ý thì xin hiền giả cứ tự ý. Không ai biết đấy là Đấng giác ngộ, vì Ngài làm như một tỳ kheo thường nhật giản dị, không có tùy tùng thị giả. V. Lời bàn: Qua giai thoại này, ta thấy rõ khi vị tỳ kheo lắng tai đức Phật và lãnh hội lời dạy của Ngài, ông không biết người đang nói với mình là ai, đấy là giáo lý của ai, nhưng ông thấy được chân lý qua những lời dạy ấy.
Bậc Thế tôn ấy là đạo sư của tôi. Ảnh minh họa. Trái lại, mỗi khi trông thấy một vị tỳ kheo ở trong rừng, dưới gốc cây, thì dù vị ấy đang tựa gốc cây mà ngủ gục, Như Lai vẫn chấp thuận, nghĩ rằng: tỳ kheo này sau khi hết cơn buồn ngủ, có thể tiếp tọa thiền không bị ai phá quấy.
Nghe xong thời pháp của Thế tôn, vị tỳ kheo biết ngay đấy chính là Đấng A La Hán chánh đẳng giác ông đang ái mộ tôn thờ. Ông sửa lại y, quỳ gối chắp tay bạch: - Bạch Thế tôn, con thật ngu si đã gọi Ngài là bạn.
Cõi tục đồn rằng Ngài đã đạt chánh giác, được tôn xưng là Phật, Thế tôn. Tôi thích sống như Người. Nảy sinh ra cái thấy cái nghe, v. Theo Chùa Phúc Lâm. Do nhận thức chân chính ấy, khi mắt tiếp xúc với sắc, tai với âm thanh v.
Và Ngài mở lời: - Này bạn, nhân danh ai mà bạn đã từ bỏ gia đình, sống đời khất sĩ? Ai là thầy của bạn? Tỳ kheo đáp: - Ồ bạn ơi, có sa môn dòng họ Thích Ca đã từ bỏ ngai rồng để trở thành một ẩn sĩ.
V. Chính nhân những cuộc du hành này mà có lần Ngài đã tâm sự với thị giả Nàgita: - Này Nàgita, mỗi khi đi ngang một làng mạc mà thấy một am cốc của tỳ kheo, thì dù vị ấy đang ráo riết thiền tọa, Như Lai cũng không bằng lòng về trú xứ của vị ấy. Và những cảm thọ như dễ chịu, khó chịu v. - Vậy con người cao cả đó, đức Phật, Thế tôn ấy, hiện nay ở đâu? - Này bạn, có một thành phố ở phía Bắc gọi là Xá vệ, chính nơi đó đức Thế tôn đang ngự tòa.
Vị ấy có thái độ "huệ xả" (giải thoát nhờ trí óc), không còn vọng tưởng, được sự bất động. - Được, bạn cứ nói đi. Nhưng chính nhờ Ngài mà tôi bỏ tục xuất gia, sống đời không nhà. Y sẽ chứng đắc những pháp chưa chứng đắc. Ngài ngỏ lời với thợ gốm: - Này thợ gốm, tôi có thể nghỉ tại nhà người một đêm không? Thợ gốm nhìn Ngài đáp: - Sa môn muốn ở lại cũng được, nhưng đã có một vị đến trước cũng đang nghỉ tại đây.
Rồi Ngài dạy: - Hỡi khất sĩ, tôi sẽ giảng pháp cho bạn, hãy lắng nghe. - Này tỳ kheo, vì ngươi không biết nên không gọi là khuyết điểm. Đức Thế tôn thuyết pháp cho vị tỳ kheo ấy về cấu tạo của con người gồm bốn đại, năm uẩn, trong đó không có cái gì là ta hay của ta, toàn là những kết hợp vay từ bên ngoài, biến chuyển luôn luôn để đi đến hoại diệt.
Đức Thế tôn bước vào. , Vị tỳ kheo không tham đắm, không ghét bỏ vì quán sát những cảm thọ ấy không phải là ta không phải của ta.
