Ngày 31-7, Đại diện cấp cao đảm trách chính sách đối ngoại và an ninh của EU, bà Catherine Ashton kết thúc chuyến thăm thứ hai đến Ai Cập trong vòng 2 tuần qua, với nhiệm vụ trung tâm làm trung gian hòa giải để kết thúc cuộc khủng hoảng ở Ai Cập. Phát biểu cùng Phó Tổng thống lâm thời Mohamed ElBaradei, bà Ashton tuyên bố EU sẽ nối cố gắng này song song cam kết: “Tôi sẽ quay lại”. Tuy nhiên, bà cho hay, điều này còn phụ thuộc vào việc các chính trị gia Ai Cập “đưa ra những quyết định đúng đắn”. Trong chuyến thăm lần này, bà Ashton có cuộc luận bàn kéo dài 2 tiếng với Tổng thống bị lật đổ Morsi tại một địa điểm bí mật vào đêm 30-7, trở nên người trước nhất chính thức được phép làm như vậy kể từ khi ông Morsi mất chức. Trong chuyến thăm hôm 17-7, bà Ashton cũng yêu cầu được gặp ông Morsi nhưng bị chối từ. Việc ông Morsi vẫn bị giam cấm bất chấp lời kêu gọi thả tự do cho ông này từ LHQ, Mỹ và các nước như “đổ thêm dầu” vào chảo lửa Ai Cập. Tình thế càng ngày càng khó kiểm soát khi Tổ chức Anh em Hồi giáo (MBO) ra tuyên bố, người dân Ai Cập sẽ tiếp chuyện đổ ra đường phố và các quảng trường cho đến khi tính pháp lý của hiến pháp được khôi phục - nói đến việc phục chức cho ông Morsi. Phía EU cũng cho rằng, các cuộc biểu tình đẫm máu càng ngày càng gia tăng sẽ tiếp diễn đến khi quân đội Ai Cập trao lại quyền lực cho ông Morsi.
Trong khi đó, số người chết tăng cao trong các cuộc biểu tình càng khiến tình hình leo thang. Những người biểu tình buộc tội lực lượng an ninh bắn đạn thật vào những dân thường không có vũ trang, song chính phủ chưng. Nỗi sợ hãi lớn nhất là cuộc tổng nổi dậy lật đổ Tổng thống thống trị lâu năm Hosni Mubarak trong năm 2011 có nguy cơ bị thoái hóa thành cuộc nội chiến đẫm máu như Syria, cuốn trôi mọi hy vọng về cách tân, dân chủ tại “đất nước của các Pharaon” này. Đối với EU, vấn đề trước mắt là phải tạo được tầm ảnh hưởng và tiếng nói của mình, na ná như Washington trong vậy giải bài toán Ai Cập lần này. “Rõ ràng, EU có vị thế riêng biệt để chơi ván cờ trung gian ở Ai Cập”, Yasser El-Shimy – chuyên gia của Nhóm Khủng hoảng quốc tế nhận định. Cũng theo ông El-Shimy, EU có thể không có tác dụng đòn bẩy của khoản trợ giúp 1,5 tỷ USD hằng năm như Mỹ... Nhưng họ có cái gì đó hấp dẫn hơn rất nhiều tại thời điểm này - sự tín nhiệm. “EU thật sự đóng một vai trò rất quan yếu như một điều phối viên tại Ai Cập và chúng tôi sẽ tiếp chuyện làm điều đó”, Michael Mann, phát ngôn viên của bà Ashton, cho biết. Tại thời điểm này, Brussels cũng là nhà trợ giúp quan yếu giúp đỡ cho Cairo, ở mức 450 triệu EUR (600 triệu USD) trong giai đoạn 2011-2013. Nhưng đây là khoản giúp đỡ có điều kiện và trong những tháng gần đây, EU không cung cấp nhiều trợ giúp vì sự thiếu tiến bộ chính trị ở Ai Cập. Trong khi đó, người ta lại bất ngờ khi Washington đứng sang một bên trong cuộc khủng hoảng này, mặc dầu Cairo là một đồng minh quan trọng của Nhà Trắng. Căn do có thể bắt nguồn từ thế khó của Nhà trong trắng việc tuyên bố hành động hất cẳng Tổng thống Morsi là một cuộc đảo chính hay không. Mỹ hiện vẫn tránh dùng từ đảo chính khi nói về tình hình Ai Cập để vẫn có thể trợ giúp cho quân đội nước này. Trong tình thế này, quân đội quyền lực Ai Cập dưới sự tương trợ của Mỹ cũng biết rõ họ sẽ không có tương lai nếu không làm đến cùng. Bởi thế, chắc chắn, quân đội sẽ “quyết tâm giành thắng lợi trong cuộc đối đầu hiện tại bất chấp quyền lực bên ngoài. Do đó, ảnh hưởng của EU sẽ bị giới hạn. Mặc dầu vậy, nhiều người tin rằng, tổ chức từng đoạt giải Nobel Hòa bình này sẽ không ngừng “chiến đấu” để đi đến thành công như họ từng làm được ở Nam Tư cũ và nhiều nơi khác. Khả Anh |
Thứ Ba, 6 tháng 8, 2013
Gỡ rối Ai Cập - EU nhiệt thành, Mỹ thờ ơ
