"Đặt hàng" để kết nối "bốn nhà"

Vườn trồng hoa lan công nghệ cao của Công ty TNHH Flora Việt Nam ở Đan Phượng. Ảnh: TRỊNH BỘ Cộng tác xã (HTX) Đan Hoài, huyện Đan Phượng được thành lập từ năm 2004, với ngành nghề hoạt động chính là chăn nuôi lợn. Ngay từ khi mới thành lập, HTX đã đầu tư hệ thống chuồng, trại chăn nuôi hiện đại, khép kín, chủ động thực hành việc nhân giống bằng phương pháp thụ tinh nhân tạo, tạo ra sản phẩm lợn giống có chất lượng tốt, được thị trường đánh giá cao. Bên cạnh đó, HTX xây dựng 21 nông trại chăn nuôi nằm ở ba huyện Đan Phượng, Hoài Đức và Phúc Thọ. Ngoài việc đầu tư cho chăn nuôi, HTX ứng dụng khoa học - công nghệ để sản xuất các loại hoa cao cấp như: ly, lan hồ điệp, lan vũ nữ... Cho đến nay, HTX đã có hệ thống nhà kính, nhà lưới, phòng nuôi cấy mô đương đại để sinh sản cây giống. Các xã viên đã làm chủ kỹ thuật trồng, coi sóc, điều khiển khả năng sinh trưởng cây trồng, xử lý ra hoa và bảo quản sau thu hoạch. Nhờ đó, các loại hoa của HTX có hình thức đẹp, bền hơn so với sản phẩm nhập ngoại. Doanh thu từ tiền bán hoa hằng năm đạt từ năm đến sáu tỷ đồng, đem lại thu nhập ổn định cho 30 cần lao thẳng và khoảng 70 lao động thời vụ... Đại diện HTX Đan Hoài cho biết, chìa khóa thành công của đơn vị là đã bạo dạn vận dụng khoa học - công nghệ vào sản xuất, giúp nâng cao giá trị sản phẩm, tăng tính cạnh tranh và bước đầu tạo lập được thương hiệu trên thị trường. Tuy nhiên, khó khăn đối với đơn vị giờ không chỉ là thiếu tài chính để đầu tư cải tiến, bảo dưỡng thiết bị, mà còn thiếu công nghệ hợp điều kiện sản xuất, điều kiện kinh tế của đơn vị. Cụ thể, hoa lan hồ điệp đòi hỏi nước tưới không lẫn các tạp chất và i-ôn, nhưng nguồn nước trong khu vực có nhiều thành phần kim loại nặng, nhất là đá vôi, ảnh hưởng chất lượng hoa; đơn vị đã đổi thay nhiều công nghệ để xử lý nước, nhưng vẫn chưa khắc phục được tình trạng này. Hoặc trong quá trình cây hoa đẻ nhánh, cần giữ cây lan hồ điệp trong môi trường nhiệt độ thấp để phân hóa mầm hoa, ra hoa đúng dịp Tết Nguyên đán, nhưng điều kiện khí hậu của Hà Nội chưa hợp. Để giải quyết vấn đề này, cần phải đầu tư một hệ thống máy làm lạnh nhập từ nước ngoài, HTX không đủ khả năng tài chính. Nên, trong tuổi cây hoa đẻ nhánh, HTX vận dụng biện pháp chuyển di cây hoa lên các vùng có khí hậu mát mẻ như Sa Pa (Lào Cai), Mộc Châu (Sơn La)... Để hoa phát triển, trổ hoa đúng dịp Tết, gây khó khăn, tốn kém cho doanh nghiệp. HTX rất mong muốn các nhà khoa học tháo gỡ khó khăn nêu trên để đơn vị làm chủ được quy trình sinh sản. Trên đây chỉ là vướng mắc, mong muốn cụ thể của đơn vị đã có nhiều năm áp dụng khoa học - công nghệ trong lĩnh vực sản xuất nông nghiệp. Trên địa bàn Thủ đô còn nhiều vấn đề bức xúc khác như vấn đề xử lý ô nhiễm môi trường, xử lý nguồn nước tưới, bảo quản các sản phẩm nông nghiệp sau thu hoạch... Cần sự vào cuộc của các nhà khoa học. Hà Nội là địa bàn tụ tập đông đảo các nhà khoa học đầu ngành, các cơ sở nghiên cứu, đào tạo hàng đầu của cả nước, tiềm năng khoa học - công nghệ rất lớn. Phó Hiệu trưởng Trường đại học Nông nghiệp Hà Nội, Phó giáo sư, tấn sĩ Nguyễn Tất Cảnh chia sẻ: Nhà trường có nhiều thế mạnh trong việc lai tạo, chọn tạo và cung cấp các loại giống cây trồng có năng suất, chất lượng cao; khôi phục phát triển các loại cây trồng, vật nuôi đặc sản; nghiên cứu, chế tạo, cung cấp nhiều loại máy nông nghiệp... Tuy nhiên, do thiếu thông báo và sự kết liên phối hợp, nhất là từ phía doanh nghiệp, thành thử việc các nhà khoa học, cơ sở nghiên cứu có dự án phục vụ sản xuất nông nghiệp còn hạn chế. Theo đánh giá của Sở Khoa học và Công nghệ Hà Nội, trong những năm qua, hoạt động nghiên cứu khoa học - công nghệ phục vụ nông nghiệp, phát triển nông thôn trên địa bàn đô thị đã có chuyển biến tích cực. Nhiều vận dụng khoa học - công nghệ vào sinh sản đã góp phần nâng cao năng suất, sản lượng, chất lượng cây trồng, vật nuôi. Thị thành có nhiều chính sách đột phá để khuyến khích phát triển khoa học - công nghệ như cho phép các sở, ban, ngành, UBND các huyện, thị xã chủ động "đặt hàng" các nhà khoa học giải quyết các vấn đề bức xúc ở nông thôn; thực hiện cấp kinh phí đúng tiến độ cho các đề tài. Trong năm 2011 và 2012, các nhà khoa học đã khai triển 17 đề tài, dự án nghiên cứu phục vụ nông nghiệp, trong đó nhiều kết quả nghiên cứu được áp dụng vào thực tế như: ghép, cải tạo vườn nhãn cũ bằng giống nhãn chín muộn HTM1, phát triển giống ngô đường lai, xây dựng bản đồ hiện trạng hệ thống thủy lợi thuộc lưu vực các sông, đề xuất các giải pháp khai khẩn, dùng hợp lý nguồn nước phục vụ sinh sản... Tuy nhiên, khoa học - công nghệ phục vụ nông nghiệp vẫn còn yếu. Giám đốc Sở Khoa học và công nghệ Hà Nội Lê Xuân Rao cho rằng, duyên cớ dẫn đến hàm lượng khoa học - công nghệ trong sinh sản nông nghiệp thấp là do mối quan hệ giữa nhà quản lý, nhà khoa học và nhà sinh sản, kinh dinh vẫn lỏng lẻo. Nhiều kết quả nghiên cứu khoa học không được vận dụng vào thực tiễn hoặc nhiều nhà sinh sản mong muốn phát triển khoa học - công nghệ chưa tìm được đối tác thích hợp. Đội ngũ cán bộ nghiên cứu chưa chuyên nghiệp, thiếu kinh nghiệm thực tiễn. Cơ chế, chính sách cụ thể để khuyến khích khoa học - công nghệ còn thiếu và chưa đồng bộ... Để phát triển nông nghiệp Thủ đô theo hướng sinh thái, nông nghiệp công nghệ cao có giá trị gia tăng lớn, thành thị cần nối đổi thay cách quản lý, dùng và phát huy khoa học - công nghệ; cụ thể hóa các chủ trương, chính sách nhằm khuyến khích hoạt động nghiên cứu, chuyển giao vận dụng khoa học - công nghệ; tăng cường thông tin kết liên giữa nhà khoa học với nhà sinh sản. Có thể thực hiện cơ chế "khoán", "đặt hàng" nhà khoa học giải quyết các vấn đề lớn của nông nghiệp Thủ đô hiện nay như ảnh hưởng của biến đổi khí hậu trên cây trồng, vật nuôi, các giải pháp phát triển nông nghiệp hiệu quả kinh tế cao, vững bền, nông nghiệp đô thị; phát triển các vùng sinh sản tụ họp, chuyên canh gắn kết sinh sản với tiêu thụ... ĐẮC SƠN