Người nghèo nông thôn khó 'hưởng' dịch vụ công

Phó viện trưởng Ipsard, TS Vũ Trọng Bình, cho biết RPSI do trọng tâm phát triển nông thôn triển khai khảo sát từ năm 2011 đến nay tại nhiều địa phương khác nhau ở Hà Nam, Bình Định và Vĩnh Long nhằm đưa ra phương pháp đánh giá chất lượng dịch vụ công nông thôn phê chuẩn các chỉ số đã được thí nghiệm trên 4 loại dịch vụ can hệ trực tiếp đến nông dân, cư dân nông thôn: khuyến nông, thú y, nước sạch nông thôn và y tế xã. Kết quả khảo sát ban bố cho thấy, ở dịch vụ khuyến nông, 50% người nghèo trả lời công nhận được dự vào hoạt động khuyến nông như tập huấn, đào tạo và tiếp cận thông tin nhưng họ ít có điều kiện đầu tư vào các mô hình cụ thể do khó khăn về tài chính, kỹ thuật. Còn ở dịch vụ thú y, tỷ lệ gia súc, gia cầm do người dân chăn nuôi được tiêm chủng đủ mũi theo quy định còn thấp, phổ thông chỉ từ 50 - 60%, nơi thấp nhất là 20%. Ở nhiều nơi, khi có dịch bùng phát, người dân vẫn chưa có ý thức tiêm phòng cho vật nuôi. Khả năng tiếp cận dịch vụ thú y của nhà nước ở các hộ gia đình còn hạn chế, người dân coi người bán thuốc thú y là đối tượng viện trợ dịch vụ thú y hơn là nhờ đến cán bộ ở các trạm thú y. Đối với dịch vụ y tế xã, chỉ có 30% số hộ được hỏi cho biết dễ dàng tiếp cận với trạm y tế xã. Các hộ gia đình sống ở gần trục đường chính, thị trấn có khuynh hướng dùng dịch vụ y tế ở tuyến trên hơn là chọn tuyến xã. Cuộc khảo sát cũng ghi nhận, vấn đề tiếp cận nước sạch và nước hợp vệ sinh của người dân nông thôn, đặc biệt ở khu vực miền núi là rất khó khăn. Theo chủ toạ Tổng hội Nông nghiệp - Phát triển nông thôn, ông Hồ Xuân Hùng, RPSI đã định lượng được các tiêu chí cụ thể, “đo” mức độ hài lòng của người dân nông thôn đối với các dịch vụ công hiện, điều mà trước đây thường chỉ đánh giá theo định tính. Y tế và nước sạch vẫn là vấn đề bức xúc ở khu vực này khi người giàu dễ tiếp cận hơn người nghèo. Trong khi đó, chừng độ đầu tư cho y tế của nhà nước hiện vẫn tụ hợp nhiều ở các tuyến tỉnh và huyện, những nơi chỉ có người giàu tiếp cận được. Thầy thuốc giỏi cũng không ai muốn về xã công tác, điều này khiến dịch vụ y tế ở nông thôn đang đi xuống nhiều hơn đi lên và tạo ra khoảng cách lớn so với khu vực tỉnh thành. TS Hoàng Vũ Quang, Giám đốc Trung tâm phát triển nông nghiệp nông thôn, ngóng: "Đưa dịch vụ công đến với người nghèo nhằm tạo ra sự thăng bằng trong thụ hưởng ích lợi từ các dịch vụ này là vấn đề quan trọng nhất bây chừ". Xây dựng các dịch vụ công đương đại, đáp ứng nhu cầu của người dân là nguyên tố chẳng thể thiếu trong xây dựng nông thôn mới. Cũng theo ông Quang, nhà nước không thể là đơn vị duy nhất cung cấp các dịch vụ công mà nên mở cửa, khuyến khích doanh nghiệp tư nhân, các tổ chức từng lớp cùng vào cuộc đầu tư từng lớp hóa dịch vụ công ở nông thôn. Phan Hậu